ΟΜΩΝΥΜΑ- ΠΑΡΩΝΥΜΑ

ΟΜΟΗΧΑ  ή  ΟΜΩΝΥΜΑ- ΠΑΡΩΝΥΜΑ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Ποια από τα παρακάτω ζεύγη λέξεων είναι ομώνυμα και ποια παρώνυμα;

πάλη - πάλι ................
νοίκι - νίκη ................
ωφέλεια - αφέλεια .................
χείλια - χίλια ...................
κύρος - κύριος .................
πιάνω - πιάνο .................
λύπη - λείπει .................
πείρα - πήρα .................
πολιτικός - πολίτικος ...............
χορός - χώρος ...................

   

2. Να  συμπληρωθούν τα κενά των παρακάτω φράσεων με την κατάλληλη από τις ομώνυμες λέξεις κάθε παρένθεσης :

   

 Στη συνεδρίαση του συλλόγου επικράτησε εχθρικό …………….   ( κλίμα, κλήμα).

      Νιώθει μεγάλη  ………………., γιατί του  ……………………. ο γιος του ( λείπει, λύπη ).

    Η εκπαίδευση πρέπει να στοχεύει στην ανάπτυξη της …………………..  σκέψης .( κρητικής, κριτικής).

    Στους  εθνικούς δρυμούς απαγορεύεται η …………………   ( θήρα, θύρα).

     Οι μέτοικοι στην αρχαία  Αθήνα απαγορευόταν να κατέχουν …………………..   ιδιοκτησία    (έγκυα, έγγυα).

     Οι  γυναίκες συχνά αποκαλούνται ως δεύτερο  ………………  ( φύλλο, φύλο).

     Η είδηση του ναυαγίου δημοσιεύτηκε  στο χθεσινό ………………..  της εφημερίδας. ( φύλλο, φύλο).

      Ο δρόμος είχε μεγάλη ανηφορική ………………. ( κλίση, κλήση).

      Θα  μελετήσουμε  την …………………..  των ουσιαστικών . ( κλίση, κλήση).

      Του  επιδόθηκε  μια ……………………..  να παρουσιαστεί στο δικαστήριο . ( κλίση, κλήση).

     Έραναν  τον τάφο του  Ιησού  με ………………..   ( μοίρα, μύρα).

     Η καταστροφή της αγροτικής παραγωγής από τις θεομηνίες έφερε μεγάλο ……………… ( λιμό, λοιμό) στη χώρα.

      Η έλλειψη μέτρων υγιεινής βοήθησε την εξάπλωση του …………….  στην περιοχή. ( λοιμού, λιμού).

    Οι ……………..  του σπιτιού του ακουμπούσαν στα αρχαία ……………. του οικισμού. ( τείχη, τοίχοι).

   Για να πετύχεις, πρέπει να έχεις και την …………..  σύμμαχό σου .( τείχη, τύχη).

  Τον   …………   άπειρο μουσικό  και τον  έκανα  μάστορα του λαγούτου με την …………….. μου. (πείρα, πήρα).

    Ο ασθενής έπεσε  σε ……………..  ( κόμμα, κώμα).

Άλλα ομώνυμα

• κλείνω (την πόρτα) – κλίνω (το ρήμα)
• πήρα (παίρνω) – πείρα (γνώσεις που έχει αποκτήσει κάποιος από μια δραστηριότητα που ασκεί)
• (ο) τοίχος (του σπιτιού) – (το) τείχος (του κάστρου)
• όμως (σύνδεσμος) – (ο) ώμος (σώμα)
• (το) κερί – (οι) καιροί 
• πάλι (επίρρημα) – (η) πάλη (άθλημα)
• (το) κλήμα (αμπέλι) – (το) κλίμα (καιρός)
• (η) νίκη (επιτυχία) – (το) νοίκι (ενοίκιο)
• (η) λίρα (νόμισμα) – (η) λύρα (μουσικό όργανο)
• (η) στήλη (μνημείο) – (οι) στύλοι (στηρίγματα)

Ομώνυμα με κύρια ονόματα:

• (ο) βόλος (μπίλια) – Βόλος (η πόλη)
• (τα) μέρη (τοποθεσίες) – Μαίρη (όνομα)
• (ο) πόρος (του δέρματος) –  Πόρος (νησί)
• (το) δράμα (θεατρικό έργο) – Δράμα (πόλη)
• (ο) πύργος (κτίριο) – Πύργος (πόλη)

Παρώνυμα ονομάζονται δύο λέξεις που μοιάζουν στην προφορά τους (μπορεί να διαφέρει μόνο ο τόνος), έχουν όμως διαφορετική σημασία.

π.χ.

• παίρνω  –  περνώ
• κάνεις – κανείς
• σφήκα (έντομο)  -  σφίγγα (τέρας της ελληνικής μυθολογίας)
• νόμος  –  νομός
• γέρος  - γερός
• φόρα – φορά
• διάφορα – διαφορά 
• χώρος  - χορός
• ράφι – ραφή

Άσκηση:  Να βρεις τα παρώνυμα των λέξεων που δίνονται:

Υδρόγειος-

Πολιτικός-

Τεχνητή-

Εκδίδω-

Έλλειψη-

Άσκηση:  Να βρεθούν τα  τονικά παρώνυμα των παρακάτω λέξεων :

Παίρνω-                                                       γέρος-

Μέτρο-                                                         φόρα-

Πόδια-                                                           γέρνω-

Πέτο-                                                               πεινώ-

                                   Μήλο- 

Στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν σε φράσεις τα τονικά παρώνυμα που συνδυάστηκαν, για να φανεί η σημασιολογική διαφορά τους.                 

Άσκηση:  Να γραφεί από ένα ομόηχο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

λύπη-                        Τροία-

θήρα-                          σύκο-

λύρα-                          φύλο-

λοιμός-                        παγόνι-

ρίμα-                          μοίρα-

                  κώμα-

Άσκηση: Να συμληρωθεί κάθε φράση με το παρώνυμο που ταιριάζει από τις παρενθέσεις , στο σωστό τύπο:

(  τεχνητός- τεχνικός)

Τα χωράφια ποτίζονται με  …………………    βροχή.  Θαύμαζε τον ………… τρόπο  κατασκευής του αγγείου.

 

( αιρετός- αιρετικός)

Τα εκλεγμένα  μέλη του μαθητικού συμβουλίου είναι ………………..  . Το βυζαντινό κράτος καταδίωξε συστηματικά τους …………………………, στην προσπάθειά του να επιβάλλει μια ενιαία θρησκευτική πίστη.

( επήρεια- επιρροή)

Καθώς αυξανόταν η ……………………. των δημαγωγών στο λαό, μεγάλωνε η κρίση της δημοκρατικής πολιτείας. Συνελήφθη να οδηγεί υπό την ……….. μέθης.

( απορία- απόρροια)

Η οικονομική κρίση ήταν …………………… του μακροχρόνιου εμφύλιου πολέμου.

Έμεινε με την ........., γιατί έχασε την εμπιστοσύνη του φίλου του.

                           ( έκλειψη  - έλλειψη)

    Η ………………… του ηλίου είναι φυσικό φαινόμενο. Η προϊστορική περίοδος χαρακτηρίζεται από ………………………….  γραπτών μνημείων.

( ανία- άνοια)

Ο παππούς έπασχε από γεροντική ………….  . Η  ………….  της ζωής στην πόλη έκανε το μετανάστη να νοσταλγεί  τις χαρές του μικρού χωριού του.

( εξαιρώ- εξαίρω)

Στο λόγο του ………….   την προσφορά των τοπικών αγωνιστών στην Επανάσταση του 1821. Ο  νόμος …………….  τους  απόρους από την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης.

( εκδίδω- ενδίδω)

……………………… τελικά στις πιέσεις των φίλων του και αποφάσισε να ………………. την ποιητική του συλλογή.

( πρότυπο- πρωτότυπο)

Οι γονείς πρέπει να αποτελούν …………………….  προς μίμηση για τα παιδιά τους.

Το άγαλμα είναι  αντίγραφο ενός αρχαιοελληνικού ………………..   που φυλάσσεται στο μουσείο.

( ρήξη- ρίψη)

Απαγορεύεται η …………..  σκουπιδιών στις παραλίες. Μετά από χρόνια συνεργασίας ήρθαν  σε ………………

(  αισθητικός- αισθαντικός)

Ένα ………………… χαμόγελο φώτισε το πρόσωπό της. Οι ……………………… αξίες αλλάζουν από εποχή σε εποχή.

( παλαιικός – παλλαϊκός)

Η συμμετοχή στη διαδήλωση ήταν …………………………….    Μάζευε ……………… αντικείμενα   που συνδέονταν με την παράδοση και την ιστορία του τόπου του.

(  ευφορία- εφορία)

Η ………………….  είναι κρατική υπηρεσία για την είσπραξη των φόρων. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα ………………….  γιόρτασε την επιτυχία του με τους φίλους του.Η …………………… της γης αυξάνεται με τη χρήση λιπασμάτων.

( έκκληση- έκλυση)

Προσπάθησε να περιορίσει τη διαφθορά και την ………………. ηθών. Πολλοί εθελοντές ανταποκρίθηκαν στην ……………………  για βοήθεια στους σεισμοπαθείς.

Άσκηση:

Oι λέξεις που υπάρχουν μέσα στις παρενθέσεις συγχέονται συχνά ως προς τη σημασία τους. Nα συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη και να χρησιμοποιήσετε την άλλη σε μία φράση, έτσι ώστε να διευκρινιστεί η σημασία της.

Ø     Kάθισε στο ................................ (εδώλιο, ειδώλιο) του κατηγορουμένου συντετριμμένος.

• H ............................. (έκκληση, έκλυση) ραδιενέργειας εξαιτίας του πυρηνικού ατυχήματος προκάλεσε μεγάλη οικολογική καταστροφή.
• O υπουργός δεσμεύτηκε ότι δε θα υπάρξει ............................ (επιβολή, επιβουλή) νέων φόρων.
• Tα κυβερνητικά μέτρα αποβλέπουν στην πρόοδο και την ........................... (ευμάρεια, ευημερία) του τόπου.
• O χώρος δεν προορίζεται για τη ............................... (ρήξη, ρίψη) σκουπιδιών και μπαζών.
• H συμμετοχή στο αντιπολεμικό συλλαλητήριο υπήρξε ............................ (παλαιική, παλλαϊκή).
• H οικονομική κρίση που .................................. (υποφώσκω, υποβόσκω) στην παγκόσμια αγορά έκανε πολλούς επιχειρηματίες διστακτικούς στην επέκταση του κύκλου των εργασιών τους.
• Aπό τις παλιές φωτογραφίες .................................. (αναδίδομαι, αναδύομαι) το άρωμα μιας άλλης εποχής.
• O X. από τα νεανικά του χρόνια ................................. (ενσκήπτω, εγκύπτω) στη μελέτη των έργων του Πλάτωνα.
• ………………………………. βαριά  επιδημία γρίπης με πολλά θύματα. (ενσκήπτω, εγκύπτω)