'' ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ'' του Δ. Σολωμού

Διονύσιος Σολωμός : ο κυριότερος εκπρόσωπος της Επτανησιακής Σχολής πάτα εδώ ( Επτανησιακή Σχολή) και εθνικός μας ποιητής,  που ανέδειξε την εκφραστική δύναμη της λαϊκής μας γλώσσας και εμπνεύστηκε από το έπος του 1821.

'' Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου
πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;''

Με τη βοήθεια του πληροφοριακού υλικού από την Εκπαιδευτική τηλεόραση, συμπλήρωσε τα κενά στο φύλλο εργασίας, επιχειρώντας μια πρώτη σύντομη γνωριμία με τη ζωή και το έργο του ποιητή.

                                        ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ


         Ο Διονύσιος  Σολωμός γεννήθηκε στις 8  Απριλίου .............  στη ..........................  Νόθος γιος του άρχοντα ......................................  και της υπηρέτριας ..............................

             Η Ζάκυνθος , σπουδαίο εμπορικό και πνευματικό κέντρο της εποχής, ήταν το σταυροδρόμι ...............  και .............................  Από τους πρώτους δασκάλους του Σολωμού , που του δίδαξε την αξία της ελευθερίας , ήταν ο ιεροδιάκονος ......................................
             Ο ποιητής δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις νομικές του σπουδές στην Ιταλία, γιατί τον κέρδισε η αγάπη της ...................   και της γενέθλιας γης.Τα πρώτα του ποιητικά γυμνάσματα τα έγραψε στην ιταλική γλώσσα, ώσπου η γνωριμία του με τον Σπυρίδωνα ....................  τον έπεισε να αφιερωθεί στη σπουδή της ζωντανής γλώσσας των αγωνιζόμενων Ελλήνων. Το  1823 μυήθηκε στη .................  Εταιρεία. Την εκπληκτική του πρόοδο στην ελληνική γλώσσα δείχνει η σύνθεση του '' Ύμνου ..............................  '' ( 1823). Ο Σολωμός είδε με τα μάτια της ψυχής του όλη την εποποιία του '21.
Το 1824 ο ποιητής συγκλονίστηκε από την Καταστροφή των.....................   και το 1825 ο Ύμνος .........................................  τυπώθηκε για πρώτη φορά στο .......................................

          Στο πεζό του έργο ''........................................''  ο  Σολωμός αναδεικνύεται θερμός υπερασπιστής της ........................................   μας γλώσσας και της λαϊκής παράδοσης.

              Το σημαντικότερο ποιητικό έργο της ζωής του, το οποίο επεξεργαζόταν συνεχώς( όπως φαίνεται από τα σωζόμενα σχεδιάσματα του έργου που παρέμεινε σε αποσπασματική μορφή) είναι το ποίημα ''................................... ............................................'', αφιερωμένο στον ηρωικό αγώνα και τη θυσία των υπερασπιστών του .............................  Οι αγωνιστές είχαν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο την πείνα και τη στέρηση ,αλλά έπρεπε να υπερνικήσουν και τον πόθο της ζωής που ξαναγεννιέται με τον ερχομό της άνοιξης.

        '' Γλυκιά η ......................  και ο  θάνατος ..............................''.

       Το κυριότερο σατιρικό  έργο του Σολωμού σε πεζό λόγο είναι '' η Γυναίκα της .................................''. 
Μετά από μια οδυνηρή περίοδο εμπλοκής σε οικογενειακές δίκες και απομόνωσης στην ........................, ο ποιητής πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου ..................., έχοντας κερδίσει την αθανασία.

                                             ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ  ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ/ ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Β

                            http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=432&author_id=47           

Αποσπάσματα  I  και ΙΙ  . Διάβασε  μια ανάλυση των ποιητικών αποσπασμάτων στον παρακάτω σύνδεσμο πάτα εδώ   

                                             

    Και στα δύο ποιητικά αποσπάσματα αποτυπώνεται με θαυμαστή εκφραστική λιτότητα ο θρίαμβος της ανθρώπινης θέλησης που ξεπερνά τα δεσμά της ύλης, για να υπηρετήσει τις υψηλές ιδέες του χρέους και της ελευθερίας. 

      Στο πρώτο από τα δοσμένα αποσπάσματα υπερβαίνουν τα συνηθισμένα ανθρώπινα όρια η γυναίκα- με την ιδιότητα της μάνας- και ο άντρας- με την ιδιότητα του Σουλιώτη- πολεμιστή. Το εξωτερικό εμπόδιο στο οποίο αντιστέκονται είναι η πείνα( αποτέλεσμα της πολιορκίας και του εγκλεισμού που επιβάλλει ο εχθρικός κλοιός που ζώνει το Μεσολόγγι) . Η πείνα έχει νεκρώσει κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να επικρατεί μέσα και γύρω από την πολιορκημένη πόλη μια νεκρική σιωπή. Η πείνα έχει αποδυναμώσει τους υπερασπιστές, με συνέπεια η γυναίκα να μην μπορεί να ανταποκριθεί στο βασικό της ρόλο ( εκείνο της μάνας) και ο άντρας στο δικό του ρόλο( εκείνο του πολεμιστή).

      Η γυναίκα αντιστέκεται στην πείνα παθητικά, ενώ ο άντρας ενεργητικά  (εκφράζοντας την οργή, την πίκρα και το παραπόνό του για την αδυναμία του να χρησιμοποιήσει το όπλο του και για τον εμπαιγμό που υφίσταται από τους εχθρούς ). 

    Αν και ο  ποιητής υπογραμμίζει τη διαφορετικότητα της ανδρικής και της γυναικείας φύσης, προικίζει και τη γυναίκα και τον άντρα με  την ίδια αξιοζήλευτη εσωτερική δύναμη που θα τους επιτρέψει να αντεπεξέλθουν στη δοκιμασία της στέρησης και της θυσίας.

     Αφαιρώντας  κάθε ιστορική λεπτομέρεια, κάθε αναφορά σε συγκεκριμένο τόπο, χρόνο ή ονόματα  αγωνιστών, ο ποιητής δίνει διαχρονικότητα και καθολικότητα στην πάλη του ανθρώπου να ξεπεράσει τα εξωτερικά εμπόδια και να κατακτήσει την εσωτερική του ελευθερία.  Έτσι ερμηνεύεται και ο τίτλος του ποιήματος '' Ελεύθεροι Πολιορκημένοι'' , τον οποίο επέλεξε τελικά ο Σολωμός ως σφραγίδα του έργου του. Οι ηρωικές μορφές του ποιήματος πολιορκούνται από εξωτερικά και εσωτερικά εμπόδια, αλλά αναδεικνύονται νικητές στον αγώνα για την κατάκτηση της ηθικής ελευθερίας που συνίσταται στην εκπλήρωση του χρεόυς.

Για πιο λεπτομερή ιστορική αφήγηση των δοκιμασιών που υπομένουν οι πολιορκημένοι Μεσολογγίτες, ακολούθησε το σύνδεσμο http://www.youtube.com/watch?v=bh9UqfNzWTI

     Η  δοκιμασία των αγωνιστών εντείνεται στο δεύτερο απόσπασμα. Εδώ πρέπει να υπερνικήσουν την επιθυμία της ζωής  που γεννιέται μέσα τους με την κορύφωση της ομορφιάς της φύσης την άνοιξη. 

     Η φύση λειτουργεί ανταγωνιστικά προς τον άνθρωπο. Είναι ο γλυκός πειρασμός που καλεί τους αγωνιστές να παραδοθούν στη μαγεία της ζωής και του έρωτα, λησμονώντας το χρέος της θυσίας. Στη σολωμική ποίηση  η φύση-  πηγή του δέους ή του θαυμαστού- παρουσιάζεται ως εμπόδιο στην ηθική τελείωση του ανθρώπου.

     Η ομορφιά της φύσης δίνεται με πλήθος εικόνων που ενεργοποιούν όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις και ακολουθούν φθίνουσα κλιμάκωση : από το γενικότερο στο μερικότερο , από το σημαντικό στο πιο ασήμαντο ,από τα έμψυχα στα άψυχα,  από τη διεύρυνση στο στένεμα του οπτικού μας πεδίου. Και μετά την ανάλυση  ακολουθεί η σύνθεση.  Ο ποιητής στους δυο τελευταίους στίχους του αποσπάσματος ΙΙ  συγκεφαλαιώνει το γλυκό πειρασμό της ζωής στον οποίο η φύση καλεί τον άνθρωπο να ενδώσει'' με χίλιες γλώσσες''. Έτσι κατανοούμε καλύτερα την ευψυχία και την ηθική ανωτερότητα των πολιορκημένων που δεν θα ενδώσουν, γιατί απαρνιούνται τη ζωή την ώρα που έχουν πλήρη επίγνωση της αξίας της.

   

'' Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει''...

                              

                                                        ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

     Απάντησε  σύντομα στα παρακάτω ερωτήματα :

• Ποιο είναι το ιστορικό υπόβαθρο του ποιήματος;

  • Ποια εμπόδια πρέπει να υπερνικήσουν οι πολιορκημένοι στην προσπάθειά τους να παραμείνουν ελεύθεροι;

    • Ποιες ανθρώπινες μορφές προβάλλονται στο πρώτο απόσπασμα του Σχεδιάσματος Β και τι συμβολίζουν;

      • Άκουσε τη μελοποιημένη απόδοση του αποσπάσματος και εντόπισε ομοιότητες και αντιθέσεις ανάμεσα στις ηρωικές μορφές- σύμβολα.Αναζήτησε και άλλες μελοποιημένες  ερμηνείεςτου ποιητικού αποσπάσματος στο Διαδίκτυο και επέλεξε αυτή που προτιμάς.

        πάτα εδώ 

• Εντόπισε τα εκφραστικά μέσα ( προσωποποίηση, αντίθεση, υπερβολή ) που περιέχονται στους δύο πρώτους στίχους του αποσπάσματος II  και δικαιολόγησε τη χρήση τους.

  • Συγκέντρωσε τις εικόνες που αποδίδουν την ομορφιά της φύσης την άνοιξη. Ακολουθούν ανιούσα ή φθίνουσα κλιμάκωση;  Προσπάθησε να βρεις στο διαδίκτυο οπτικό υλικό για να επενδύσεις τις εικόνες του ποιήματος.

    • Κατέγραψε τα πλάσματα που απολαμβάνουν τη χαρά της ζωής. Συμπεριλαμβάνεται σε αυτά ο άνθρωπος; Τι δηλώνει η απουσία του;

      • Δώσε μια σύντομη ερμηνεία στον τελευταίο στίχο του αποσπάσματος.

        • Σύγκρινε το απόσπασμα που δίνεται στο σχολικό βιβλίο με το σχεδίασμα Γ  των '' Ελεύθερων Πολιορκημένων''.αναζήτησέ το εδώ