Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ

Το  δημοτικό τραγούδι '' Του γιοφυριού της Άρτας''  στηρίζεται σε πανάρχαιες λαϊκές δοξασίες για την ανάγκη '' στοίχειωσης'' ενός ζωντανού πλάσματος , προκειμένου να θεμελιωθεί ένα  κτίσμα μέγιστης σημασίας για την ανθρώπινη κοινότητα που αναλαμβάνει την κατασκευή του έργου. Το θύμα που επιλέγεται είναι εκλεκτό, η νεαρή και όμορφη γυναίκα του πρωτομάστορα, που έχει τη γενική ευθύνη για την κατασκευή του έργου, επομένως πρέπει , λόγω του ηγετικού του ρόλου, να πληρώσει και το υψηλότερο τίμημα ( παράβαλε τη θυσία της Ιφιγένειας που βαρύνει τον αρχηγό της Τρωικής εκστρατείας, το βασιλιά Αγαμέμνονα).Το μέγεθος της θυσίας δεν είναι άσχετο με το μέγεθος της ανθρώπινης παρέμβασης στο φυσικό κόσμο: με την κατασκευή της γέφυρας ο άνθρωπος επιχειρεί να ελέγξει τις δυνάμεις της φύσης και να μετασχηματίσει το φυσικό περιβάλλον.

   Το τραγούδι σώζεται σε πάνω από 400 παραλλαγές στον ελληνικό χώρο και παρόμοιες αντιλήψεις απηχούνται στη λαϊκή  μας παράδοση για την κατασκευή και άλλων πέτρινων τοξωτών γεφυριών , διάσπαρτων σε άλλες περιοχές της Ελλάδας..., που αποτελούν αριστουργήματα λαϊκής αρχιτεκτονικής... Το θέμα της ανθρωποθυσίας για τη θεμελίωση του γεφυριού συναντάται και σε δημοτικά τραγούδια άλλων βαλκανικών και γενικότερα ευρωπαϊκών λαών..

                                                                                       
Το συγκεκριμένο  δημοτικό τραγούδι έχει τα χαρακτηριστικά της παραλογής, μιας ιδιαίτερης κατηγορίας δημοτικών τραγουδιών. Πρόκειται για : πολύστιχα αφηγηματικά τραγούδια
         με ολοκληρωμένη υπόθεση, με αρχή, μέση και τέλος,
         περιεχόμενο πλαστό, που συχνά διανθίζεται με μαγικά και υπερφυσικά  στοιχεία,
       βασίζονται σε πανάρχαιους θρύλους και λαϊκές  δοξασίες,
      έχουν έντονη δραματικότητα.

Από τη συγκεκριμένη παραλογή δε λείπουν και στοιχεία που θυμίζουν την αρχαία τραγωδία, είτε στην παρουσία του ομίλου  των μαστόρων που συμμετέχουν στην εξαπάτηση της γυναίκας του πρωτομάστορα και στην εκτέλεση της θυσίας και θυμίζουν χορό αρχαίας τραγωδίας, είτε στη διαγραφή των χαρακτήρων
                   των πρωταγωνιστών
( τπυ πρωτομάστορα και της γυναίκας του ) που αποκτούν διαστάσεις τραγικό ηρώων, καθώς:
  έχουν ευγενικό ήθος,
  θυσιάζουν την προσωπική τους ευτυχία για το κοινό καλό ,
   βιώνουν ισχυρές εσωτερικές συγκρούσεις και αντιμετωπίζουν ισχυρά διλήμματα
                                  εμφανίζονται ως θύματα της Μοίρας στην οποία υποτάσσονται,
                      ωριμάζουν μέσα από τη δοκιμασία. 

 Θρύλοι  και αλήθειες  για το γεφύρι της Άρτας...

Η  αισθητική ποιότητα του τραγουδιού φαίνεται από τη νοηματική πυκνότητα με την οποία αποδίδονται οι συναισθηματικές δοκιμασίες των ηρώων και την ψυχογραφική του δύναμη. Η εξέλιξη της δράσης είναι γρήγορη ,ενώ κυριαρχεί η παρατακτική σύνδεση.

Το τριαδικό σχήμα και η χρήση του μαγικού αριθμού 3 και των πολλαπλασίων του, το μοτίβο του αδύνατου ( κατά τη μεταστροφή  της κατάρας σε ευχή από το θύμα της θυσίας), η χρήση της τραγικής ειρωνείας ( όταν η γυναίκα ανυποψίαστη προσφέρεται να ψάξει για το δαχτυλίδι του πρωτομάστορα/ ιερό σύμβολο του γάμου και της συζυγικής αγάπης )  οι άφθονες υπερβολές, 
αντιθέσεις, επαναλήψεις, η προσωποποίηση των πουλιών 
που όχι μόνο προικίζονται με το χάρισμα της ανθρώπινης λαλιάς και επικοινωνίας, αλλά και
με προφητικές ικανότητες και με τη δράση τους επιταχύνουν την υλοποίηση των 
αποφάσεων της Μοίρας, η τόλμη των εικόνων, οι δραματικοί  διάλογοι προσθέτουν στη λογοτεχνική αξία της παραλογής.

       Τα πέτρινα γεφύρια αποτελούσαν μεγάλα τεχνικά έργα ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την επικοινωνία των κοινοτήτων σε ορεινές κυρίως περιοχές. Θύματα της φθοράς του χρόνου, των ανθρώπινων παρεμβάσεων  και της εγκατάλειψης από τη μεριά της ελληνικής πολιτείας, πολλά γεφύρια κινδυνεύουν να καταρρεύσουν και είναι επιτακτικό το έργο της συντήρησης ή της αναστήλωσής τους..